Trước thềm Hội nghị Bộ trưởng Thương mại APEC thường niên tại Jeju, Hàn Quốc vào tháng 5 năm 2025, Đơn vị Hỗ trợ Chính sách APEC đã công bố báo cáo về tăng trưởng trong khu vực APEC dự kiến sẽ giảm mạnh vào năm 2025, do căng thẳng thương mại leo thang và bất ổn chính sách gây áp lực lên đầu tư và thương mại. Mặc dù những thách thức vẫn còn, báo cáo nhấn mạnh cơ hội cho các nền kinh tế thành viên tăng cường hợp tác và xây dựng khả năng phục hồi thông qua cải cách cơ cấu và thương mại mở.
Theo đó, tăng trưởng kinh tế trong khu vực APEC được dự báo sẽ giảm nhẹ xuống còn 2,6% và 2,7% vào năm 2025 và 2026, giảm mạnh so với mức tăng trưởng 3,6% ghi nhận vào năm 2024. Việc điều chỉnh giảm này nhấn mạnh ảnh hưởng dai dẳng của bất ổn chính sách đối với nền kinh tế khu vực, đặc biệt là trong các lĩnh vực như thương mại và đầu tư. Từ việc tăng thuế quan và các biện pháp trả đũa đến việc tạm dừng các thủ tục tạo thuận lợi thương mại và sự gia tăng của các rào cản phi thuế quan, chứng kiến một môi trường không thuận lợi cho thương mại. Sự bất ổn này đang làm tổn hại đến niềm tin kinh doanh và khiến nhiều doanh nghiệp trì hoãn đầu tư và ra mắt sản phẩm mới cho đến khi tình hình trở nên dễ dự đoán hơn.
Báo cáo cho thấy hoạt động kinh tế và thương mại trên khắp 21 nền kinh tế thành viên APEC đã chậm lại đáng kể. Khối lượng xuất khẩu của APEC dự kiến chỉ tăng 0,4% vào năm 2025, trong khi khối lượng nhập khẩu dự kiến chỉ tăng 0,1%. Con số này đánh dấu sự sụt giảm mạnh so với năm 2024, khi khối lượng xuất khẩu và nhập khẩu tăng lần lượt 5,7% và 4,3%. Các động thái bảo hộ gia tăng và các hoạt động thương mại không công bằng - chẳng hạn như tăng trợ cấp - đã tạo ra một môi trường khiến các doanh nghiệp phải tạm dừng các quyết định và hạn chế các hoạt động xuyên biên giới. Báo cáo cũng lưu ý rằng thị trường tài chính đã phản ứng với sự bất ổn. Chỉ số biến động toàn cầu tăng vọt lên 52 điểm vào tháng 4, cao hơn gấp ba lần mức trung bình giai đoạn 2023-2024, trong khi vàng tăng vọt lên 3.200 USD/ounce vào đầu tháng 5 khi các nhà đầu tư đổ xô vào các tài sản trú ẩn an toàn. Bức tranh kinh tế toàn cầu rất mong manh, tổng nợ công trên toàn APEC dự kiến sẽ đạt 110% GDP đến năm 2030. Đồng thời, khu vực này đang phải đối mặt với những thay đổi nhân khẩu học dài hạn, bao gồm lực lượng lao động giảm sút và dân số già hóa. Áp lực tài chính và cơ cấu là có thật. Bên cạnh những lo ngại này, báo cáo còn nhấn mạnh sự gia tăng của các biện pháp phi thuế quan mang tính phân biệt đối xử, đặc biệt là các biện pháp trợ cấp làm méo mó thương mại.
Bất chấp những khó khăn này, báo cáo nhấn mạnh rằng thời điểm hiện tại mang đến một cơ hội quan trọng để các nền kinh tế hợp tác cùng nhau. Các nền kinh tế APEC tái cam kết hợp tác và ổn định. Việc khôi phục niềm tin vào thương mại không chỉ đòi hỏi việc giảm bớt căng thẳng mà còn cần mở rộng sang các thị trường mới, tăng cường khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng và cải thiện tính minh bạch của các quy tắc và thủ tục thương mại. Thông qua hành động tập thể, các nền kinh tế APEC có thể vượt qua bất ổn và đặt nền tảng cho một tương lai kiên cường và thịnh vượng hơn. Trong bối cảnh thương mại toàn cầu và bất ổn kinh tế gia tăng, Hội nghị Bộ trưởng Thương mại (MRT) APEC 2025 đã họp vào tháng 5 và kêu gọi mạnh mẽ về hợp tác và khôi phục niềm tin vào hệ thống thương mại đa phương.
Các nền kinh tế APEC đang phải đối mặt với những thách thức chồng chéo, gây khó khăn cho bối cảnh thương mại toàn cầu. Khi thương mại xuyên biên giới và chuỗi cung ứng kết nối tiếp tục mở rộng, những bất ổn ngày càng gia tăng đang gây áp lực lên nền kinh tế và bối cảnh thương mại toàn cầu. Trong bối cảnh môi trường thương mại toàn cầu đầy thách thức này, vai trò của APEC trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Hội nghị Bộ trưởng Thương mại APEC 2025 đã tập trung vào việc khôi phục chủ nghĩa đa phương và định vị các nền kinh tế APEC trong tương lai theo chủ đề của nền kinh tế chủ nhà năm 2025 là "Xây dựng một tương lai bền vững - Kết nối, Đổi mới, Thịnh vượng". APEC đã thảo luận về các chủ đề bao gồm đổi mới trí tuệ nhân tạo để tạo thuận lợi cho thương mại, tương lai của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và hệ thống thương mại đa phương, cũng như các phương thức thúc đẩy thịnh vượng thông qua thương mại bền vững.
Nguồn: Đỗ Thu Hiên, Tạp chí Cộng sản