Tuy nhiên, loại trừ Trung Quốc, thị phần thương mại nội khối giảm nhẹ xuống 38,2% vào năm 2020, so với 38,4% của năm trước. Mặt khác, thương mại hàng hóa của châu Á phục hồi nhanh hơn nhiều so với dự kiến vào năm 2021 sau khi chạm đáy vào giữa năm 2020 trong đợt đại dịch đầu tiên. ADB cho biết, tăng trưởng thương mại tăng 19,7% vào tháng 6 năm 2021 trước khi giảm xuống 9,7% vào tháng 9, được củng cố bởi việc giải phóng nhu cầu bị dồn nén được hỗ trợ bởi các gói kích thích và sự phục hồi kinh tế trên toàn thế giới.
Khu vực này tương đối linh hoạt về đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), đã giảm 1,3 điểm phần trăm xuống 53,6% vào năm 2020, so với mức giảm trung bình toàn cầu là 34,7 điểm phần trăm. Theo ADB, các nước Đông Á và Đông Nam Á là những nước tiếp nhận nhiều nhất trong khu vực, thu hút khoảng 80% vốn FDI hướng vào của châu Á.
Trong bối cảnh FDI ngày càng "quan trọng" đối với việc thúc đẩy thương mại dịch vụ kỹ thuật số trong khu vực, ADB cho biết kỹ thuật số hóa đang chuyển đổi cơ bản cách thức hoạt động và đầu tư của các công ty ra nước ngoài với nhu cầu hiện diện thực tế ít hơn và tốc độ giao dịch kinh doanh nhanh hơn. 24% vốn FDI vào khu vực từ năm 2003 đến năm 2020 trung bình đi vào dịch vụ kỹ thuật số, với Đông Á và Nam Á là các điểm đến chính.
Trong lĩnh vực hội nhập tài chính, môi trường chính sách kinh tế vĩ mô phù hợp và việc mở rộng triển khai vắc xin đã thúc đẩy sự phục hồi kinh tế và các điều kiện tài chính vào năm 2021, nhưng vẫn còn nhiều bất ổn. ADB lưu ý rằng thị trường tài chính "bình tĩnh" hơn nhiều trong nửa đầu năm 2021 so với suốt năm 2020.
Trong khi các biện pháp chính sách tài khóa và tiền tệ hỗ trợ và triển khai tiêm chủng đã nâng cao triển vọng tăng trưởng, rủi ro liên quan đến lạm phát cao vẫn xuất hiện vì có thể thúc đẩy các nền kinh tế tiên tiến bình thường hóa chính sách tiền tệ sớm hơn dự kiến, ADB cho biết thêm rằng biến thể Omicron cũng gây ra "rủi ro đáng kể" đối với tài chính ổn định. Trong khi đó, các nhà đầu tư châu Á vào năm 2020 tiếp tục đầu tư ra bên ngoài khu vực nhiều hơn so với bên trong, với 2/3 tài sản và nợ phải trả được đặt ở các nền kinh tế bên ngoài.
Dòng vốn nước ngoài vào khu vực tiếp tục tăng trong năm 2021. Dòng vốn không cư trú tăng lên 1,6 nghìn tỷ USD vào năm 2020 từ 1,2 nghìn tỷ USD của năm trước, chủ yếu do tăng các khoản phải trả khác, tiền tệ và tiền gửi cũng như dòng vốn vay nợ bao gồm danh mục nợ và các khoản cho vay.
Đáng ngạc nhiên là đại dịch không làm thay đổi quỹ đạo đi lên của lượng người di cư toàn cầu. Con số này tăng lên 280,6 triệu người vào năm 2020, từ 248 triệu người năm 2015, trong đó người di cư từ khu vực châu Á - Thái Bình Dương đạt 93 triệu người. Tuy nhiên, những tác động kinh tế của đại dịch đã hạn chế dòng lao động nhập cư ra khỏi khu vực, đặc biệt là từ Trung Á và Nam Á. Theo ADB, dòng kiều hối đổ vào khu vực đã giảm 2% vào năm 2020 và ước tính sẽ tăng 2,5% vào năm 2021.
Tuy nhiên, đại dịch đã ảnh hưởng nặng nề đến ngành du lịch và việc thiết lập một động lực phục hồi vẫn còn nhiều thách thức trong bối cảnh các đợt bùng phát tái diễn. Lượng khách du lịch quốc tế giảm 72,6% mỗi năm trên toàn cầu vào năm 2020, dẫn đến thiệt hại 1,3 nghìn tỷ USD doanh thu du lịch và hơn 2 nghìn tỷ USD tổng sản phẩm quốc nội toàn cầu.
Tại châu Á và Thái Bình Dương, lượng khách quốc tế giảm mạnh 82,8% trong khi doanh thu từ du lịch giảm 66,5% so với mức trung bình trước đại dịch trong giai đoạn 2015 đến 2019. Lượng khách đến tiếp tục bị "giảm tốc" vào năm 2021 khi các nền kinh tế mở cửa lại biên giới với tốc độ khác nhau. Đặc biệt, sự hỗ trợ của chính phủ, khôi phục niềm tin du lịch và sử dụng công nghệ để tạo thuận lợi cho việc đi lại và tuân theo các quy trình y tế có thể hỗ trợ sự phục hồi của ngành du lịch.
Trước đại dịch, khu vực này đã chứng kiến sự gia tăng 7% trong Chỉ số Hợp tác và Hội nhập khu vực châu Á - Thái Bình Dương từ năm 2006 đến năm 2019. Đặc biệt, khu vực này có thành tích tốt nhất trong tất cả các khu vực, trong lĩnh vực công nghệ mới và kết nối kỹ thuật số. Khu vực này đã chứng kiến thương mại dịch vụ có thể chuyển giao kỹ thuật số tăng lên 1,4 nghìn tỷ đôla Mỹ vào năm 2020, hơn gấp ba lần giá trị năm 2005 là 403,4 tỷ đôla Mỹ.
Tuy nhiên, khu vực này vẫn đi sau các nền kinh tế tiên tiến khác về tỷ trọng xuất khẩu dịch vụ kỹ thuật số trong tổng xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ, dẫn đến lợi thế so sánh được tiết lộ thấp hơn. Điều này có nghĩa là khu vực cần tập trung vào cải cách chính sách với các rào cản thương mại thấp hơn và bãi bỏ quy định đối với các dịch vụ kỹ thuật số.
Cao Mạnh Cường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư