Từ ngày 23 - 24/4, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị các Nhà Lãnh đạo ASEAN tại Jakarta, Indonesia. Đây là chuyến công tác nước ngoài đầu tiên của Thủ tướng, khẳng định ưu tiên của Việt Nam là thắt chặt, củng cố đoàn kết, tương trợ với các quốc gia thành viên ASEAN.
Chuyến công tác này góp phần nâng cao vai trò trung tâm và vị thế của ASEAN trong giải quyết các thách thức nổi lên, tạo dựng môi trường hòa bình, thuận lợi cho phát triển bền vững.
Chuyến công tác này cũng khẳng định, Việt Nam nỗ lực đóng góp đối với tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, tiếp nối các kết quả đạt được trong năm Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam; khẳng định cam kết, trách nhiệm, đóng góp chủ động, tích cực của Việt Nam đối với các vấn đề chung của khu vực và quốc tế.
Hội nghị các Nhà Lãnh đạo ASEAN diễn ra trong bối cảnh từ đầu năm 2021, tình hình chính trị - an ninh, kinh tế - xã hội thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường do ảnh hưởng kéo dài của đại dịch Covid-19, cho dù việc triển khai vaccine đang mở ra triển vọng mới. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn vẫn diễn ra quyết liệt trong khi các thách thức an ninh phi truyền thống vẫn nổi lên gay gắt. Bất ổn bùng phát tại nhiều nơi, trong đó nổi lên tình hình chính biến tại Myanmar.
Sau nhiều nỗ lực trao đổi, tham vấn, ASEAN nhất trí tổ chức Hội nghị Các nhà lãnh đạo ASEAN để thảo luận về tiến trình xây dựng Cộng đồng, ứng phó dịch Covid-19 và quan hệ đối ngoại của ASEAN và các vấn đề khu vực, trong đó có tình hình Myanmar…
Tiếp nối những kết quả đạt được trong Năm Chủ tịch ASEAN 2020, trong năm 2021 Việt Nam cùng các nước thành viên ASEAN tiếp tục thúc đẩy các quan tâm và ưu tiên trong khu vực, đóng góp chủ động, tích cực cho các vấn đề chung trong khu vực và quốc tế.
Theo đó, tiếp tục triển khai các kết quả của năm ASEAN 2020, trên cơ sở Tuyên bố Hà Nội về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 được thông qua tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 (tháng 11/2020), các nước ASEAN cơ bản thống nhất về dự thảo Điều khoản tham chiếu của Nhóm đặc trách cao cấp về xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau năm 2025, cũng như Lộ trình xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau năm 2025. Dự kiến hai tài liệu này sẽ thông qua tại Hội nghị Tham vấn chung ASEAN thông qua vào tháng 5/2021.
Trong quá trình đánh giá triển khai Hiến chương ASEAN, các nước ủng hộ đẩy nhanh việc đánh giá triển khai Hiến chương ASEAN, đặt mục tiêu hoàn tất trong năm 2021. Dự kiến, Hội đồng Điều phối ASEAN sẽ chính thức giao Ủy ban các Đại diện Thường trực tại ASEAN đánh giá việc triển khai Hiến chương ASEAN tại cuộc họp diễn ra vào tháng 8/2021.
Đối với vấn đề hợp tác tiểu vùng và thu hẹp khoảng cách phát triển, trong vai trò Chủ tịch Nhóm đặc trách về Sáng kiến hội nhập ASEAN, Việt Nam đã gửi các nước dự thảo quy trình tổ chức Đối thoại ASEAN về thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các tiểu vùng vì phục hồi toàn diện và phát triển bền vững. Các nước ASEAN hoan nghênh đề xuất của Việt Nam.
Nằm trong sáng kiến đề cao bản sắc, hình ảnh và giá trị chung của Cộng đồng ASEAN, Việt Nam cũng đang hoàn tất các thủ tục nội bộ để treo cờ ASEAN bên cạnh quốc kỳ Việt Nam tại trụ sở các cơ quan Chính phủ.
Về các sáng kiến chung ứng phó COVID-19, hiện Khung phục hồi tổng thể ASEAN đang được triển khai tích cực, đến cuối tháng 3/2021, đã có 22 trong tổng số 184 sáng kiến được hoàn tất, 82 sáng kiến đang được triển khai (trong đó 59 sáng kiến hoàn tất một phần), 21 sáng kiến chưa triển khai trong năm 2021. Ban Thư ký ASEAN đang tuyển dụng nhân sự cho Nhóm đặc trách với nhiệm vụ giám sát, đánh giá, phối hợp và huy động nguồn lực triển khai ACRF.
Quỹ ASEAN ứng phó COVID-19 hiện cũng được 14 nước ủng hộ với số tiền 16,5 triệu USD. Các nước đang trao đổi về việc sử dụng 10,5 triệu USD từ quỹ này để mua vaccine cho các nước thành viên và cán bộ Ban Thư ký ASEAN. Kho dự phòng vật tư y tế ASEAN (RRMS) cũng được các nước ASEAN nhất trí tiếp tục đóng góp trên cơ sở tuân thủ các quy định của quốc tế về vật tư y tế.
Các nước ASEAN lựa chọn nước đăng cai Trung tâm ASEAN ứng phó Tình huống y tế khẩn cấp và Bệnh dịch mới nổi (AC-PHEED); hoàn tất các bước cuối cùng để thông qua chi tiết dự án thành lập Trung tâm (thiết kế, các quy định về tài chính, cơ cấu tổ chức...).
Đối với Thỏa thuận Hành lang đi lại ASEAN (ATCAF), tại Cuộc họp thứ nhất của Nhóm đặc trách xây dựng ATCAF, các nước đều khẳng định sẽ hợp tác để hoàn tất ATCAF theo kế hoạch. Các nước ASEAN đang trao đổi nội bộ về dự thảo ban đầu của Khung hành lang đi lại ASEAN và chuẩn bị cho Cuộc họp lần thứ hai của Nhóm đặc trách.
Dự kiến trong chương trình công tác, ngoài dự Hội nghị cùng các Nhà Lãnh đạo ASEAN, Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ có các cuộc tiếp xúc song phương với các nhà lãnh đạo các nước ASEAN để thúc đẩy quan hệ ngoại giao và trao đổi về các vấn đề cùng quan tâm.
Tuyết Minh, Văn phòng BCĐLNKT