Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội đề nghị Chính phủ hoàn thiện báo cáo chi tiết, làm rõ những nội dung được góp ý, đồng thời cho biết sẽ khẩn trương tiếp thu các ý kiến và hoàn thiện báo cáo, hồ sơ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét văn kiện gia nhập Hiệp định CPTPP của Vương quốc Anh.

Sáng ngày 13/5, tại Nhà Quốc hội, Thường trực Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội tổ chức cuộc họp mở rộng nhằm thẩm tra sơ bộ Tờ trình của Chủ tịch nước về việc phê chuẩn văn kiện gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) của Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland (Vương quốc Anh).

Ngày 01/02/2021, Vương quốc Anh đã chính thức gửi đơn xin gia nhập Hiệp định CPTPP. Trên cơ sở đó, quá trình đàm phán gia nhập giữa Vương quốc Anh với các nước CPTPP đã được tiến hành.

Trải qua nhiều cuộc họp các cấp, ngày 31/3/2023, các nước CPTPP và Vương quốc Anh thông qua tuyên bố kết thúc đàm phán gia nhập CPTPP.

Ngày 16/6/2023, được sự uỷ quyền của Chính phủ, trong khuôn khổ Phiên họp Hội đồng CPTPP cấp Bộ trưởng lần thứ 7 tại New Zealand, Bộ trưởng Bộ Công Thương cùng các Bộ trưởng các nước CPTPP và Vương quốc Anh đã ký Văn kiện gia nhập CPTPP của Vương quốc Anh, đưa nước này thành thành viên ký kết thứ 12 của Hiệp định.

Theo Tờ trình của Chủ tịch Nước và báo cáo của Chính phủ, việc Vương quốc Anh gia nhập CPTPP sẽ góp phần kết nối khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, Châu Mỹ với Châu Âu, nâng tầm CPTPP từ một khuôn khổ khu vực thành một hiệp định mang tính toàn cầu.

Ở góc độ song phương, quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam - Vương quốc Anh thời gian qua có những bước phát triển mạnh mẽ, ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả. Trong bối cảnh đa số các nước ASEAN chưa có quan hệ FTA với Vương quốc Anh, Vương quốc Anh và Việt Nam đã và đang có quan hệ FTA song phương, việc Vương quốc Anh gia nhập CPTPP sẽ góp phần củng cố vai trò của Việt Nam đối với Vương quốc Anh tại khu vực này, đồng thời góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trong hợp tác kinh tế quốc tế và quan hệ hợp tác song phương với Vương quốc Anh.

Riêng về kinh tế, tổng kim ngạch thương mại song phương giữa Việt Nam và Vương quốc Anh hứa hẹn thay đổi tích cực, đặc biệt ở một số ngành hàng như gạo, cá ngừ. Từ đó, Chính phủ đề xuất phê chuẩn Văn kiện gia nhập CPTPP của Vương quốc Anh tại Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV.

Ở góc độ đa phương, việc Vương quốc Anh gia nhập CPTPP sẽ góp phần kết nối khu vực châu Á - Thái Bình Dương, châu Mỹ với châu Âu, giúp nâng tầm CPTPP từ một hiệp định trong khuôn khổ khu vực thành một hiệp định mang tính toàn cầu, khẳng định sức hấp dẫn của Hiệp định cũng như vai trò của CPTPP trong việc thúc đẩy liên kết và tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Do vậy, việc thắt chặt quan hệ hợp tác với Vương quốc Anh sẽ góp phần tạo lập và duy trì cục diện đa dạng hoá, đa phương hoá ở khu vực, tiếp tục củng cố "cam kết" của Vương quốc Anh đối với sự phát triển hoà bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương, phù hợp với mong muốn của Việt Nam và các nước trong khu vực.

Đại diện Văn phòng Chủ tịch Nước cho biết, căn cứ khoản 3 Điều 54 Luật Điều ước quốc tế 2016, Văn kiện gia nhập Hiệp định CPTPP của Vương quốc Anh cần phải được trình Quốc hội phê chuẩn. Chính phủ đề xuất phê chuẩn Văn kiện tại Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khoá XV để Việt Nam nằm trong nhóm 6 nước CPTPP đầu tiên phê chuẩn Nghị định thư. Việc sớm phê chuẩn và thực thi các cam kết trong Nghị định thư sẽ giúp hiện thực hoá những cơ hội tiếp cận thị trường Vương quốc Anh cho hàng hoá Việt Nam, từ đó góp phần củng cố và tăng cường quan hệ thương mại - đầu tư song phương giữa hai nước; nâng cao hình ảnh, vị thế của Việt Nam trong việc tích cực thúc đẩy hợp tác kinh tế trên bình diện quốc tế.

Tại cuộc họp, các đại biểu đã trao đổi về sự cần thiết và hình thức phê chuẩn văn kiện; làm rõ tác động về kinh tế của việc Anh gia nhập CPTPP trong bối cảnh Việt Nam và Anh đã có hiệp định thương mại tự do song phương; tác động của việc phê chuẩn Anh gia nhập CPTPP tác động tới lĩnh vực thu hút đầu tư vào Việt Nam đồng thời đánh giá tác động đa chiều về lao động, việc làm, xã hội...

Tán thành với việc cần thiết phê chuẩn Văn kiện, các ý kiến cho rằng, trong bối cảnh Vương quốc Anh luôn đứng trong danh sách 5 thị trường nhập khẩu lớn nhất thế giới, việc nước này gia nhập CPTPP sẽ thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động trao đổi thương mại - đầu tư của Việt Nam với Vương quốc Anh, đặc biệt tạo điều kiện cho hàng xuất khẩu của Việt Nam được tiếp cận thị trường với quy mô kim ngạch nhập khẩu thường niên lớn.

Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị cơ quan trình thông tin thêm về lộ trình thực thi các cam kết pháp lý - thể chế của Anh; báo cáo rõ thêm tác động kinh tế của việc Vương quốc Anh gia nhập CPTPP tới Việt Nam...

Kết luận cuộc họp, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Mạnh Tiến đề nghị Chính phủ hoàn thiện báo cáo chi tiết, làm rõ những nội dung được các đại biểu quan tâm; Đồng thời nêu rõ Ủy ban Đối ngoại sẽ khẩn trương tiếp thu các ý kiến tại cuộc họp và hoàn thiện báo cáo, hồ sơ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến.

Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) gồm 11 thành viên là Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, Peru, New Zealand, Singapore và Việt Nam được kí kết vào năm 2018.
CPTPP là hiệp định thương mại tự do với các điều khoản loại bỏ thuế quan giữa các nước thành viên, đồng thời đặt ra các quy tắc về những vấn đề như đầu tư xuyên biên giới, thương mại điện tử, sở hữu trí tuệ, doanh nghiệp nhà nước và lao động.

Hiệp định CPTPP chính thức có hiệu lực từ ngày 30/12/2018 đối với nhóm 6 nước đầu tiên hoàn tất thủ tục phê chuẩn Hiệp định gồm: Mexico, Nhật Bản, Singapore, New Zealand, Canada và Australia

Đối với Việt Nam, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về việc phê chuẩn Hiệp định CPTPP và các văn kiện có liên quan vào ngày 12/11/2018. Theo đó, Hiệp định có hiệu lực đối với Việt Nam từ ngày 14/01/2019.

Sau khi Vương quốc Anh trở thành thành viên, CPTPP sẽ trở thành thị trường của hơn 500 triệu dân với tổng GDP ước tính hơn 13.600 tỷ USD.

CPTPP tạo cơ hội để tăng cường liên kết thương mại trên toàn khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và mang đến nhiều cơ hội cho các quốc gia khác nhau. Tư cách thành viên CPTPP sẽ bổ sung và củng cố các hiệp định thương mại song phương hiện có mà Vương quốc Anh đã ký kết, bao gồm các hiệp định với Australia, Nhật Bản, New Zealand, Singapore và Việt Nam.

Nguyễn Văn Hóa, Viện nghiên cứu TM