Sáng 26/2, Hội nghị cấp Bộ trưởng lần thứ 13 của Tổ chức Thương mại Thế giới (MC13) đã khai mạc tại Abu Dhabi, Thủ đô của Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất.

MC13 đối mặt với “những cơn gió ngược về kinh tế và chính trị”

Hội nghị cấp Bộ trưởng WTO lần thứ 13 sẽ kéo dài đến ngày 29/2. Nội dung của Hội nghị chủ yếu tập trung vào giải quyết một số vấn đề chính: Trợ cấp khuyến khích đánh bắt thủy hải sản quá mức; cải cách để thị trường nông nghiệp công bằng và thân thiện hơn với môi trường; nỗ lực nhằm khôi phục hệ thống giải quyết tranh chấp giữa các quốc gia...

Tổng Giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala dự báo, Hội nghị sẽ gặp nhiều thách thức do “những cơn gió ngược về kinh tế và chính trị” như xung đột ở Ukraine, căng thẳng tại Biển Đỏ, lạm phát, giá lương thực tăng và những khó khăn kinh tế trên toàn cầu.

Trong một diễn biến liên quan, ngày 25/2, các nước sản xuất bông ở châu Phi đã kêu gọi WTO tìm giải pháp chấm dứt tình trạng cạnh tranh thiếu công bằng trong hoạt động mua bán bông, bắt nguồn từ chính sách trợ cấp của các nước như Mỹ, Ấn Độ và Trung Quốc.

Lời kêu gọi được các nước C4 (bao gồm Benin, Burkina Faso, Mali và Chad) đưa ra ngay trước thềm hội nghị cấp Bộ trưởng của WTO.

Phát biểu với báo giới tại Thủ đô Abu Dhabi, thay mặt các nước C4, Bộ trưởng Công Thương Chad, ông Ahmat cho biết, chính sách trợ cấp bông trong 20 năm qua đã “bóp méo” thị trường và ảnh hưởng tới cuộc sống hàng triệu người sản xuất bông ở châu Phi.

Bên cạnh việc kêu gọi chấm dứt trợ cấp giá bông, nhóm C4 cũng đề nghị các nước liên quan bồi thường thiệt hại, đồng thời loại bỏ bông ra khỏi hồ sơ nông nghiệp nhằm thúc đẩy các cuộc thảo luận riêng về vấn đề này.

Ngoài ra, vấn đề được cho là sẽ tạo áp lực lớn đối với Hội nghị là những tranh cãi xung quanh việc có tiếp tục kéo dài thỏa thuận hoãn áp đặt thuế thương mại điện tử quốc tế sắp hết hiệu lực vào tháng 3 tới hay không. Việc gia hạn cần được 164 thành viên WTO phê chuẩn mới có hiệu lực.

Hiện tại, một số quốc gia, trong đó có Ấn Độ và Nam Phi, mong muốn dỡ bỏ lệnh cấm trong bối cảnh các nước này đang phát triển kinh tế số và muốn tăng thêm doanh thu do các hoạt động thương mại ngày càng được số hóa. Việc hoãn áp thuế làm mất đi khoản thu ngân sách cho các chính phủ ở các nước đang phát triển.

Tuy nhiên, một số ý kiến quan ngại điều này có thể dẫn đến các biện pháp đáp trả thuế quan lẫn nhau, đồng thời cho rằng, việc không áp thuế mang lại lợi ích cho người tiêu dùng bằng cách giúp giảm chi phí và thúc đẩy triển khai rộng rãi hơn các dịch vụ kỹ thuật số ở cả các nước giàu và nghèo.

Tổng Giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala cho biết, thuế thương mại điện tử quốc tế là vấn đề rất quan trọng đối với hàng triệu doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Một số thành viên WTO tin rằng điều này nên được gia hạn và thực hiện vĩnh viễn. Song, những người khác tin rằng, có những lý do tại sao điều đó không nên xảy ra. Đây là nguyên nhân tại sao đã xảy ra một cuộc tranh luận - vì vấn đề này ảnh hưởng đến cuộc sống của nhiều người - chúng tôi hy vọng rằng các bộ trưởng có thể đưa ra quyết định phù hợp.

WTO nhất trí tạo thuận lợi cho đầu tư vào các nước đang và kém phát triển

Trước đó, văn kiện Hiệp định Tạo thuận lợi đầu tư cho phát triển (IFD) đã được công bố trên trang web của WTO vài giờ trước khi Hội nghị MC13 khai mạc. Hơn 120 thành viên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã đạt thỏa thuận tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư vào các nước đang phát triển bằng cách cải thiện tính minh bạch và xóa bỏ các rào cản quan liêu.

Hiệp định Tạo thuận lợi đầu tư cho phát triển (IFD), được 75% thành viên WTO ký kết trước thềm Hội nghị. Các bên ký kết IFD mong muốn các Bộ trưởng tham dự Hội nghị ở Abu Dhabi đưa hiệp định này vào hệ thống các thỏa thuận chính thức của WTO. Điều này đòi hỏi thỏa thuận phải được toàn bộ thành viên đồng thuận. Thỏa thuận này nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho dòng đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), đặc biệt là đến các nước đang phát triển và kém phát triển nhất nhằm thúc đẩy phát triển bền vững.

Bà Ngozi Okonjo-Iweala đánh giá đây là "thỏa thuận tiên phong, hứa hẹn giúp các bên ký kết có thể thu hút được FDI để thúc đẩy tăng trưởng”.

Hai hiệp định được quan tâm đặc biệt

Tại phiên khai mạc sáng nay, Tổng Giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala nhấn mạnh đến Hiệp định Trợ cấp thủy sản, coi đây là một điểm nhấn quan trọng làm nổi bật vai trò của WTO trong giai đoạn hiện nay.

Bà Ngozi Okonjo-Iweala kỳ vọng Hiệp định này sẽ sớm có hiệu lực trên toàn cầu và ngay trong năm nay. Được biết, dự thảo quy định mới nhất của WTO về thủy sản đã mở rộng số các thành viên phải tuân thủ. Dự thảo văn bản trợ cấp nghề cá mới do các nhà đám phán đưa ra sẽ mở rộng số lượng thành viên của WTO phải tuân theo các quy định chặt chẽ hơn, bao gồm tất cả các nước phát triển và đang phát triển không được hưởng đối xử đặc biệt và khác biệt.

Đại sứ lceland Einar Qunnarsson, người chủ trì các cuộc đàm phán nghề cá cho biết, văn bản được chuyển tới các Bộ trưởng sẽ là cơ sở cho các cuộc đàm phán tại Hội nghị cấp Bộ trưởng của WTO lần thứ 13.

Sự khác biệt chính giữa dự thảo mới nhất và dự thảo ban hành tháng 12 năm ngoái là cách sắp xếp các thành viên WTO vào một trong hai cấp độ. Các thành viên ở cấp cao sẽ phải tuân theo các quy định chặt chẽ hơn so với các thành viên cấp thấp hơn. Tuy nhiên, ngay cả các thành viên cấp cao hơn cũng sẽ không phải tuân theo lệnh cấm hoàn toàn đối với một số loại trợ cấp nhất định. Các thành viên cấp cao hơn sẽ phải gửi thông báo về khoản trợ cấp được đề cập không quá 6 tháng sau khi chương trình trợ cấp mới có hiệu lực và về sau là trong các thông báo thường xuyên của thành viên.

Các thành viên cấp thấp hơn có thể cung cấp các khoản trợ cấp được cho là góp phần gây ra tình trạng đánh bắt quá mức và dư thừa năng lực nếu chứng minh được rằng các biện pháp này được thực hiện để duy trì nguồn lợi hoặc các nguồn lợi thủy sản liên quan ở mức bền vững về mặt sinh học. Các nước kém phát triển nhất không bị xếp vào cả hai cấp độ.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương tại Hội nghị MC13, đại diện Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam cho biết, hiện nước ta đã và đang tích cực chuẩn bị các điều kiện cần thiết để sớm tham gia Hiệp định. Điều này tạo ra những yếu tố tích cực cho sự phát triển lâu dài của ngành thủy sản Việt Nam nhưng cũng có nhiều khó khăn, thách thức không nhỏ nhất là đối với nghề cá trên biển.

Được biết, Hội nghị Bộ trưởng lần thứ 13 (MC13) của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) diễn ra từ 26/2 -29/2/2024 tại Abu Dhabi và Dubai, Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE).

Trong Phiên khai mạc Hội nghị cấp Bộ trưởng WTO lần thứ 13 diễn ra, các đại biểu đã chứng kiến lễ gia nhập WTO của Comoros và Đông Ti-mo, đồng thời chứng kiến lễ trao văn kiện phê chuẩn Hiệp định Trợ cấp Thủy sản.

Đoàn công tác của Việt Nam do Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên làm Trưởng đoàn tham dự Hội nghị và sẽ có các cuộc gặp gỡ, họp song phương với các đối tác như: Cộng hòa Séc, Kazakhstan; Costa Rica; Israel; với Hiệp hội Công nghiệp bán dẫn Hoa Kỳ (SIA)... nhằm củng cố, thúc đẩy hợp tác song phương và đa phương.

Ngay sau Phiên khai mạc MC13, Trưởng Đoàn Việt Nam cùng các đại biểu sẽ bước vào Phiên Thảo luận cấp Bộ trưởng về Thương mại và Phát triển bền vững.

Chiều cùng ngày, Đoàn công tác của Việt Nam do Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên làm Trưởng đoàn sẽ có cuộc họp song phương với Bulgaria.

Thanh Hà, Bộ Tài chính